مقاله پاسخگویی دولتها
پاسخگویی دولتها در نظام حقوق اساسی
محمّد حسنوند[1]
چکیده:
ارزیابی مستمر امور می تواند بهبود کارکرد کارگزاران دولتی و موسسات عمومی، استفاده بهینه از منابع عمومی، جلوگیری از انحراف و فساد را برای جامعه به ارمغان آورده و در رهیافت به دموکراسی مانع از خودسری ها، خودکامگی ها و تعدیات اصحاب قدرت نسبت به شهروندان گردد، پاسخگویی حکومت، روی دیگر نظارت بوده و عبارت است از تضمین پاسخگو بودن مسئولین عمومی در قبال اعمال و تصمیمات خود در مقابل سایر نهادهای حکومتی، مردم و رسانهها، به منظور تضمین اهداف مورد نظر حکومت، حفظ منفعت عمومی، و بهبود اعمال حکومت و حصول اطمینان از باقی ماندن اقدامات یاد شده در حدود و ثغور قانونی، اشکال پاسخگویی را پاسخگویی عمومی در کنار پاسخگویی عمودی(به بالا) و پاسخگویی افقی به عنوان سه شکل اصلی پاسخگویی (بر اساس نوع رابطه پاسخ گو و پاسخ خواه)، نامبرده اند. از میان سه قسم یاد شده پاسخگویی عمودی رو به بالا که از آن به عنوان پاسخگویی سلسله مراتبی یاد می شود بیشتر داخل در حوزه حقوق اداری می باشد و شاید کمتر بتوان در حوزه حقوق اساسی، میان نهادهای حکومتی و قوای مختلف شاهد این نوع پاسخگویی بود، چه آنکه چنین برداشتی در تضاد با مفهوم تفکیک قوا، به عنوان جوهر حقوق اساسی مدرن، خواهد بود.
واژگان کلیدی: پاسخگویی، دولت و حکومت ، تفکیک قوا، مردمسالاری ، نظارت عمومی
