«محمد حسنوند» در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در مورد علل و عوامل اقدام به خودکشی بخصوص در استان ایلام اظهار کرد: خودکشی رفتاری بیمارگونه است که در همه جای دنیا با آمارهای متفاوت و وابسته به زمینههای متفاوت از نظر سطوح اقتصادی، فرهنگی و حتی جغرافیایی وجود دارد، زمانی که بخواهیم دلایل هدایت فرد به سمت خودکشی را به خوبی بشناسیم و راهکاری برای پیشگیری از آن ارائه کنیم باید عوامل فردی همچون بهداشت روانی، افسردگی، اضطراب، وسواس، مسائل ژنتیکی و همچنین عوامل اجتماعی را در نظر بگیریم. وی بابیان اینکه نمیتوان دلایل خودکشی را به یک عامل محدود کرد چراکه دلایل خودکشی طیف متنوعی از مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، روانی و سیاسی است که در قالب مسائل فردی و اجتماعی طبقهبندی میشود، افزود: بر اساس مطالعات انجامشده در کشورهای توسعهیافته بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد کسانی که خودکشی میکنند، بهویژه در مواردی که منجر به فوت میشود، دچار بیماریهای اعصاب و روان هستند.
حسنوند ادامه داد: به اعتقاد برخی روانپزشکان در بعضی کشورها عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نقش بیشتری ایفا میکند و بر اساس اعلام مدیرکل دفتر آسیبهای اجتماعی وزارت آمار خودکشی در ایران از میانگین جهانی کمتراست بهطوری به کمتر از یکدوم میانگین جهانی میرسد و خود این آمار نسبت به گذشته کاهش ۲۸ درصدی را شاهد بوده است.
آمارخودکشی در ایلام بیشتر از میانگین جهانی است
این دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر اینکه گزارش جهانی سازمان بهداشت جهانی در خصوص خودکشی که برای اولین بار درسال ۲۰۱۴ منتشرشده نشان میدهد که نرخ مرگومیر ناشی از خودکشی در جامعه ما در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۰۰ بیش از ۲۸ درصد کاهشیافته است، خاطرنشان کرد: متأسفانه بالاترین میزان خودکشی کشور در سالهای گذشته در استان ایلام بوده بهطوریکه آمار خودکشی در جهان بهطور متوسط ۱۴ نفر در هر صد هزار نفر بوده اما این آمار در این استان ۲۶ نفر در هر صد هزار نفر بوده است.
وی با اشاره به اینکه این آمار بهطورکلی در استانهای غربی نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر است، تصریح کرد: بررسی آماری نشان میدهد پس از پایان جنگ تحمیلی، خودکشی در استانهای غربی بهخصوص ایلام دارای رشد بوده و از آن زمان تاکنون همواره به رشد صعودی خود ادامه داده است و البته در طی این بیستوپنج سال در برخی ابعاد دچار تغییراتی هم شده است.
حسنوند ادامه داد: در دورهی زمانی ۱۳۶۸-۱۳۷۲، ۸۳ درصد خودکشیها با استفاده از نفت، ۸ درصد با استفاده از دارو و ۴ درصد با استفاده از سم صورت گرفته است اما در سالهای اخیر بهطور متوسط ۵۹ درصد خودکشیها با استفاده از دارو، ۱۷ درصد با استفاده از سم و ۱۳ درصد با استفاده از نفت (بنزین) صورت گرفته است.
این دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی اختلافات خانوادگی از مهمترین دلایل خودکشی در استان ایلام عنوان شده است، افزود: علاوه بر این اختلالات روانی، میتواند از دلایل اقدام به خودکشی در استان بیان کرد.
وی افسردگی ناشی از مشکلات جسمانی، ازدواج تحمیلی، دخالت اطرافیان، بدهی مالی، بیکاری و غیره را از دیگر علتهای خودکشی عنوان کرد.
گذار از جامعه سنتی به صنعتی از دلایل خودکشی
حسنوند با بیان اینکه در استان ایلام که در مرحله گذار و انتقال از جامعه سنتی به جامعه صنعتی قرار گرفته که تضاد و تعارض زیادی بین والدین و فرزندان میتواند وجود داشته باشد به این معنی که ارزشهای مورد قبول هریک از آنها فاصله قابلتوجه باهم دارد که درک متقابل بین آنها را مشکل میسازد و این امر سبب پدید آوردن نوعی ناهمگونی در نظم تعادلی عناصر ساختار اجتماعی میشود خاطرنشان کرد: این نا همنوایی ریشه بسیاری از تضادهای بین فردی و اجتماعی شده که در قالب آسیبهای اجتماعی از جمله افسردگی، اختلافات خانوادگی، ازدواجهای اجباری، طلاق میشود.
چرا خودکشی در بین زنان شایعتر است؟
دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به سؤال علت بالا بودن آمار خودکشی در بین زنان بخصوص در استان گفت: در شرایطی که آگاهی زنان براثر تحصیلات و رشد فزاینده رسانهها بالاتر رفته است هنوز بسیاری از مسائل برای خانوادههای آنان غیرقابل قبول باشد برخی رفتارهای غلط گذشته همچون اجبار دختران به ازدواج در سنین پایین، همسر آزاری و نیز تبعیض جنسیتی از دلایل زیاد بودن خودکشی در بین زنان است.
وی اعتیاد به مواد مخدر صنعتی را عامل بسیاری از خودکشیها دانست و خاطرنشان کرد: اثرات منفی مصرف این مواد بر روی مغز انسان بسیار زیاد است که مصرف آنها علاوه بر ایجاد توهم، موجب ایجاد هذیان در فرد میشود و به همین دلیل آمار خودکشی و دیگر کشی در این افراد بالا است.
حسنوند با تأکید بر اینکه تغییر بافت فرهنگی شهرها در پی مهاجرتهای بیرویه خود آثار سوء فراوانی را به دنبال داشته است و مهاجرت سبب پدید آمدن گونهای از شهرنشینی در ایلام شده که بهنوعی «حاشیهنشین فرهنگی» محسوب میشوند تصریح کرد: برخی از این مهاجرین افراد معلقی هستند که نه میتوانند در روستا زندگی کنند و نه برای زندگی در شهر ساختهشدهاند، شهر نیز قدرت جذب ساکنان آن را ندارد و افراد با گونهای از ناهمسازی پایگاهی روبهرو هستند، نظام ارزشی آنها در شهر تغییریافته است، گروههای مرجع در شهر دیگر آن گروههای مرجع سابق نیستند سرمایهی اجتماعی سنتی که قبلاً وجود داشت و باعث انسجام و امنیت فرد میشد از بین رفته و جایگزین مناسبی برای آن نیز صورت نپذیرفته است.
این دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه نیاید از آثار منفی بهجای مانده از جنگ تحمیلی در شکلگیری خودکشی در استان نیز نباید غافل شد تصریح کرد: ناراحتیهای روحی و روانی ناشی از جنگ، بمبارانهای پیاپی و از دست دادن عزیزان و نیز سلاحهای نظامی که بعضاً جمعآوری نشدهاند و برخی از خودکشیها با همین سلاحهای باقیمانده از جنگ انجام میگیرد.
وی ادامه داد: متأسفانه به علت جو عشایری حاکم بر مردم استان علاقه زیادی به نگهداری اسلحه در خانه دارند و نهادهای متولی نیز بدون توجه به این مسائل مجوزهای فراوانی را برای نگهداری سلاح به مردم دادهاند و گاهاً به عینه شاهد بودهام بسیاری از قتلها و خودکشیها در مناطق روستایی به همین سلاحهای دارای مجوز انجام شده درحالیکه در اکثر موارد هیچ توجیهی برای ارائه مجوز به این افراد وجود ندارد.
حسنوند گفت: دلایل افزایش خودکشی متنوعاند و به همین میزان راهکارهای کاهش آن نیز متنوع هستند.
این دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی رفع مشکلات اقتصادی و بیکاری در استان، راهاندازی و گسترش پایگاههای اورژانس اجتماعی و ارائه خدمات لازم به گروههای در معرض خطر، کاهش ارائه مجوز حمل سلاح و جمعآوری سلاحهای غیرمجاز، راهاندازی دفاتر مشاوره و راهنمایی از سوی نهادهایی مانند دانشگاه علوم پزشکی، حوزه علمیه، هلالاحمر، بهزیستی بازدید مستمر و نوبهای مسئولان شهر از خانوادههای جانبازان و ایثار گران و پیگیری جدی، دلسوزانه و بدون منت مشکلات معنوی، مادی و انعکاس نتایج پیگیری به آنها، افزایش مراقبت و تنها نگذاشتن افرادی که دچار مشکلات روانی، مسئولیتپذیری و دقت بیشتر پزشکان و روانپزشکان در تجویز دارو به بیماران روانی و آموزش لازم به همراهان بیمار و خود بیمار برای رعایت مراقبتهای ویژه در زمان مصرف داروهای خاص، انجام تحقیقات پیمایشی، پیشگیری، درمان و معالجه افراد در معرض آسیب، افزایش سطح آگاهی والدین در رفتارهای آنان با فرزندان را از مهمترین راهکاریهای کاهش خودکشی عنوان کرد.
ایسنا